Historia parafii

Przemyski biskup Franciszek Barda dekretem z 25 listopada 1948 r. erygował przy kościele Chrystusa Króla w Rzeszowie samodzielną parafię. Została ona wydzielona z parafii Farnej w Rzeszowie równocześnie z parafią Matki Bożej Saletyńskiej. Pierwszym proboszczem parafii od 1 stycznia 1949 r. został ks. dr Józef Jałowy - najpierw budowniczy kościoła a później jego rektor.

Myśl powstania kościoła pw. Chrystusa Króla w Rzeszowie ma swoje początki w Męskim Seminarium Nauczycielskim. W 1924 r. w tymże Seminarium katechetą został ks. Józef Jałowy. Budynki szkoły i internatu mieściły się przy ulicy Krakowskiej. Młodzież uczęszczała na obowiązkowe nabożeństwa do kościoła parafialnego do Fary. Ze względu na dość znaczną odległość było to uciążliwe. Dlatego wierzący i praktykujący nauczyciele, którzy ściśle współpracowali z ks. katechetą w religijnym wychowaniu młodzieży, podjęli w 1925 r. decyzję o budowie szkolnej kaplicy na placu obok internatu. W 1926 r. ks. Józef Jałowy pojechał z pielgrzymką do Rzymu, aby prosić o błogosławieństwo dla tego zamierzenia Ojca Św. Piusa XI. Otrzymał je podczas prywatnej audiencji biskup przemyski Anatol Nowak. Papież błogosławiąc temu przedsięwzięciu zastrzegał, aby wybudować nie kaplicę lecz kościół, który mógłby służyć nie tylko Seminarium Nauczycielskiemu, lecz i Drugiemu Gimnazjum oraz wiernym z okolicznych ulic. Plac pod budowę kościoła przekazał z gruntów parafii Farnej ks. infułat Michał Tokarski.

Budowa samodzielnego kościoła wymagała zgromadzenia odpowiednich środków finansowych. Zawiązał się komitet budowy w skład którego weszli: ks. infułat M. Tokarski, dyrektor Seminarium Marcin Wołowiec, prezydent miasta dr Roman Krogulski, prezes Ligi Katolickiej J. Czarnek oraz ks. dr Józef Jałowy - jednocześnie skarbnik i sekretarz komitetu ks. Jałowy stał się głównym organizatorem i fundatorem budowy kościoła. Aby zgromadzić potrzebną sumę pieniędzy zdecydował się w 1927 r., mimo niezbyt dobrego zdrowia, na wyjazd do Stanów Zjednoczonych. Dzięki wyczerpującej pracy duszpasterskiej wśród Polonii zgromadził w przeciągu roku ok. 3 500 dolarów. Po powrocie do kraju nadal pozyskiwał pieniądze głosząc rekolekcje i misje w wielu parafiach diecezji przemyskiej. Do budowy przyczyniło się także wiele osób i instytucji. Oficjalnie plan budowy kościoła został zatwierdzony 2 października 1930 r., ale rozpoczęto ją dopiero 16 maja 1931 r. gdy ks. Jałowy dysponował sumą ówczesnych 50 000 zł.

Projekt obiektu sakralnego wykonał architekt lwowski Witold Rawski. Nad przebiegiem budowy czuwali Józef Czadek - nadzór techniczny, Wojciech Gierula - majster murarski, Józef Ungehauer - majster ciesielski. W 1931 r. kierownictwo robót przejął Karol Holzer. Kościół został wybudowany w ciągu czterech lat dzięki ofiarności dobroczyńców i zaangażowaniu w prace młodzieży, dorosłych, a przede wszystkim ks. Jałowego.

Wybudowana świątynia wyróżniała się spośród innych budynków sakralnych stylem architektonicznym. Usytuowanie kościoła na planie krzyża z dużą kopułą było stylizacją na włoski klasycyzm. Miała 34 m długości i 22 m szerokości łącznie z kaplicami. Nowością były salki pod kościołem, które miały służyć podczas spotkań bractw i stowarzyszeń. Od 1935 r. trwało urządzanie wnętrza kościoła. W 1936 r. rektorem kościoła został ks. dr Józef Jałowy, zaś 10 października 1937 r. ks. infułat M. Tokarski dokonał poświęcenia tego obiektu sakralnego. Ks. rektor odprawiał przede wszystkim nabożeństwa dla młodzieży, ciągle doposażał świątynię i upiększał otoczenie. W czasie okupacji niemieckiej kościół był kilkakrotnie zajmowany na magazyn żywnościowy, a w końcu zamknięty. W tym czasie ks. Jałowy odprawiał Msze św. przy zamkniętych drzwiach dla małej grupy wiernych. Po wyzwoleniu ks. rektor rozpoczął remont zniszczonego obiektu oraz organizowanie duszpasterstwa. Pomagali mu ks. Antoni Twaróg i ks. Józef Lech.

W latach powojennych liczba mieszkańców gwałtownie wzrosła i kościół Farny ich nie mieścił. Dlatego też powstawały nowe parafie. Jedną z pierwszych parafii od 1 stycznia 1949 r. jest parafia Chrystusa Króla, której proboszczuje ks. dr J. Jałowy, ale nie ma do pomocy żadnego wikariusza, o którego usilnie zabiegał. Kuria biskupia oddelegowała do pracy ks. wikariusza Józefa Sondeja, ale po 4 miesiącach w wyniku likwidacji nauki religii w Drugim Gimnazjum ks. Sondej stracił pracę katechety i został przeniesiony do Jarosławia. Ks. dr Józef Jałowy prowadził parafię sam aż do śmierci, a zmarł 8 lutego 1954 r. W swym Testamencie przekazał wszystko co posiadał na rzecz kościoła i parafii Chrystusa Króla w Rzeszowie.

Po jego śmierci parafią administrował ks. Antoni Twaróg do 20 października 1955 r. Były to czasy walki władz państwowych z kościołem. Dlatego też przez 20 miesięcy odrzucane były kandydatury księży na proboszcza tej parafii. Władze regionalne odrzuciły też kandydaturę ks. Józefa Sondeja, ale dziwnym zbiegiem okoliczności zatwierdziły ją władze centralne.

Ks. Józef Sondej objął parafię 20 października 1955 r. Liczyła ona wtedy ok. 3000 wiernych. Budynek kościoła był zniszczony, podobnie jak i plebania. Młody, energiczny ks. proboszcz postawił sobie trzy zadania: powiększenie parafii, pozyskanie do pracy duszpasterskiej księży wikariuszy i rozbudowę plebani. Zadania te konsekwentnie realizował. W latach 1958-59 wybudowano nową plebanię, a starą przeznaczono na organistówkę. Po trzyletnim procesie sądowym, zakończonym w najwyższej instancji w Warszawie 1967 r. odzyskano kościół dolny i zaczęto go osuszać, odgrzybiać i adaptować do celów duszpasterskich i katechetycznych. W tym też czasie (1966-67) wykonano polichromię wewnątrz kościoła. Były to sceny biblijne poświęcone Chrystusowi Królowi, które wykonali krakowscy plastycy: Witold Popławski oraz Irena i Zbigniew Żuławińscy. Według ich projektu wykonano również w 1968 r. ołtarze boczne. W latach 1968-69 wykonano zewnętrzną elewację kościoła. W tym też czasie sprowadzony został obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, który namalował artysta Kazimierz Waluk z Torunia, od tej pory rozpoczęły się środowe nowenny. Fundatorką obrazu była bardzo biedna kobieta spoza parafii.

W dniu 11 czerwca 1978 r. wmurowano dwie granitowe tablice upamiętniające poległych w czasie II wojny światowej uczniów byłego Seminarium Nauczycielskiego oraz parafian zamordowanych w obozach koncentracyjnych i w Rzeszowie. Organizatorem pierwszej był emerytowany nauczyciel z Dębicy W. Wasilewski, były wychowanek Seminarium Nauczycielskiego. Obie tablice poświęcił ks. biskup Ignacy Tokarczuk.

W latach 1978-80 przeprowadzono prace związane z osuszaniem dolnego kościoła oraz dokonano izolacji sklepienia pod kopułą, a w 1981 r. wybudowano nowy dom katechetyczny.

W 1970 r. parafia liczyła ponad 12 000 wiernych, ks. proboszcz zaczął myśleć o jej podziale. Mimo utrudnień ze strony władz świeckich dzięki ogromnemu trudowi i poświęceniu duszpasterzy, w latach 80-tych na obszarze parafii Chrystusa Króla powstają nowe parafie: Staroniwa, Matki Bożej Różańcowej, św. Judy Tadeusza, Podwyższenia Krzyża, św. Rodziny. Proboszczami w tych nowo powstałych parafiach najczęściej zostawali wikariusze z Chrystusa Króla, którzy wznosili tam kościoły. W styczniu 1985 r., kiedy ostatecznie zostały ustalone granice parafii Chrystusa Króla, podjęto decyzję o rozbudowie kościoła. Zgromadzono materiały i w latach 1987-90 dobudowano nawy boczne i tylną część kościoła z chórem.

Rozbudowa zaprojektowana przez architekta Romana Orlewskiego nie umniejszyła walorów architektonicznych świątyni, a pozwoliła na pomieszczenie o wiele większej liczby wiernych. Wykonano także szereg prac wewnątrz kościoła. Przerobiono prezbiterium, balaski przestawiono przed boczne ołtarze, a ołtarz główny przesunięto do przodu. Wykonano także stały marmurowy ołtarz i stałe lektorium, wstawiono dwa witraże zrekonstruowane po rozbudowie kościoła.

31 grudnia 1989 r. biskup Edward Białogłowski poświęcił 3 dzwony. Największy waży 580 kg i został ufundowany przez parafiankę Teresę Gorzelską, średni o wadze 290 kg ufundowali Holendrzy z Tilburga, zaś najmniejszy o wadze 190 kg ufundowali parafianie. Po zakończeniu rozbudowy kościoła w latach 1993-94 adaptowano dom katechetyczny na plebanię.

Ks. infułat Józef Sondej w związku z osiągnięciem 80 lat życia 28 sierpnia 1994 r., na własną prośbę przeszedł na emeryturę. Trzecim proboszczem parafii od sierpnia 1994 r. został ks. prałat Stanisław Zych, który przybył z probostwa w Nockowej. Wkrótce rozpoczął on prace małej architektury na plebani w dawnej organistówce, w kościele głównym i dolnym oraz prace porządkowe na placu wokół kościoła.

W 1999 r. odnowiono całe wnętrze kościoła w związku z przygotowaniami do uroczystości jego konsekracji na 50-lecie parafii. 14 listopada 1999 r. odbyła się uroczysta konsekracja kościoła, której dokonał biskup Kazimierz Górny, natomiast 21 listopada tegoż roku w uroczystość Chrystusa Króla, biskup Edward Białogłowski odprawił Mszę św. Jubileuszową na 50-lecie parafii. W roku jubileuszu 50-lecia parafia liczyła 9000 mieszkańców.

W roku 2000-lecia chrześcijaństwa w kościele Chrystusa Króla została położona posadzka marmurowa w nawie głównej i w nawach bocznych, na filarach umieszczono 8 postaci aniołów, którzy w rękach trzymają pochodnie oświetlające nawę, zmienione zostało ogrzewanie kościoła na system nadmuchowy z klimatyzacją, oraz zostały umieszczone 2 tablice upamiętniające jubileusze 50-lecia parafii i 2000-lecia chrześcijaństwa.

W 2007 r. oddano do użytku nowe organy 38 głosowe z pracowni Karla Kempera z Lubeki. Uroczyste poświeceni organów odbyło się 20 maja tego roku. W 2008 r. zmieniono nagłośnienie kościoła na urządzenia firmy Rduch oraz zamontowano dwa elektroniczne ekrany do wyświetlania tekstów pieśni.

Autor: Daniela Dec

Ta strona używa cookie i innych technologii. Korzystając z niej wyrażasz zgodę na ich używanie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.